Kapok, kapok, lawwe kapok

Sneeu, sneeu, lieflike sneeu,

Daal op die aarde neer,

Dit skitter, dit swewe, (?)

Dit bibber dit bewe, (?)

O, kyk tog hoe val dit al weer!

Ek het iets in hierdie lyn in standerd 5 geleer. By Meneer Peens.

Ons moes ook die kruiwawiel se skreeugeluid kerm hy droefgeestig uit, die tarentaal uit ons koppe kon opsê.

Van hom het ek gehou, al kon ek nog nooit ‘n tarentaal se geluid by ‘n kruiwawiel se skreeugeluid uitbring nie. Maar dan het ek ook nog nooit ‘n kruiwawiel gehad waarvan ek sy geskree by ‘n poelpetater uit kon bring nie. Miskien is dit omdat ek nog nooit juis baie lank en baie nou met ‘n kruiwa saamgewerk het nie. Miskien is Totius-hulle se kruiwaens daardie jare anders gemaak as ons s’n deesdae. Hoe sal ek weet.

Egter nie oor tarentale, poelpetaters of pêrelhoenders dat ek hier sit nie, maar oor die sneeu.

Dit was in 1977 vir my so absurd, so belaglik (of in my standerd 5-woordeskat, so laf of simpel) om opgewonde te moet raak, of opgewonde te moet klink, oor ‘n ding wat ek glad van geen kant nie ken nie, nog nooit gesien het nie, en tien teen een nooit gaan sien of leer ken nie.

Ja, een keer in standerd 4, by Oom Kobus-hulle op die plaas buitekant Bultfontein was daar vir so drie minute iets wat Tannie Erica kapok genoem het, maar dit was niks om oor huis toe te skryf nie; ook niks wat my kon help om geloofwaardig sneeu-sneeu-lieflike-sneeu uit te moet roep nie. Dit was eintlik niks anders as koud nie.

En omdat sneeu iets was wat ek op Kersfeeskaartjies leer ken het, en kapok iets gans anders was wat ek op Holfontein vanuit die sonkamer leer ken het, was sneeu en kapok nog altyd vir my twee totaal verskillende goed. Dis nou tot gister, toe die Aardrykskunde-leerkrag in die personeelkamer aankondig daar is hoegenaamd geen verskil tussen sneeu en kapok nie.

Oor die radio hoor ek wyle Fanus Rautenbach het voorgestel jy vervang die kapok in jou kussing met sneeu, en dan vind jy sommer self uit wat die verskil is. Maar hoeveel mense wel nog van kapokkussings praat, weet ek nie. Dit sal nie baie wees nie.

Standerd 9, toe sneeu dit wel Kerskaartjiesneeu en ons Ekhulurheniane (destyds was ons sommer Albertonners) was uit ons velle uit, en oor dit skooltyd was, sommer uit ons klasse ook. ‘n Skoolvriendin onthou 31 jaar later selfs in watter onnie se klas sy gesit toe dit begin sneeu het, juis omdat hy hulle nie wou laat uitgaan het nie. Hy het al die jare later via sy dogter laat weet, dat daar kwansuis ‘n inspekteur in die klas was en dat hy die klas net so graag wou uitstuur, maar nie kon nie.

Ek onthou dit nie. En in sy klas was ek beslis nie – ek het nie sy vak gehad nie.

Ek onthou my beste vriend, Riaan, ‘n jaar verder met skool as ek, het toe rekordeksamen geskryf, en in plaas van om te leer, soos hy moes, het ons ure se pret in die tuin gehad en ‘n sneeuman in die agterplaas gebou.

Maar ook dít het nie die belaglike aanleer en opsê van sneeu-sneeu-lieflike-sneeu vyf jaar te vore regverdig nie. En die sneeu ten spyt, is en bly my sterkste sneeu-herinnering uit my kinderdae die belaglik absurde, lawwe gedig.

En dan die foto’s wat my pa geneem het toe dit iewers voor my geboorte baie sterk op die dorp gesneeu het. Dit was nou vir jou sneeu, soos ek dit nog nooit gesien het nie.

Judy en Jac in ons agterplaas

Jac was 16, Judy 35 toe ek gebore is

Ek onthou my en Riaan se sneeu man as so iets

Mammie

Ons huis soos ek hom ken
(behalwe nou vir die sneeu)

Dit is by Germiston meer geneem -
ons gaan duidelik maar altyd mal
as ons sneeu kry

Ons huis soos ek hom nie ken nie,
lank voor my tyd

Daarom ook dat sneeu vir my geen maar geen bekoring inhou nie - ek het uitgemis op al hierdie pret wat ek op skyfiesaande teen die sitkamermuur geprojekteer leer ken het.

In 1994 kon ek met sweefspoor sneeu toe in Switzerland – my reisgenoot het maande daarna uitgesien. Ek is ure met die trein hoofstad toe – dit was nasionale museumdag en alle museums was daardie betrokke dag gratis – so terwyl sy frost bite in die berge opgedoen het, het ek museum-hopping gedoen.

Ag, en toe nou gister! Ek noem dit, die nuwe vakwetenskaplike kennis ten spyt, steeds sommer kapok.

Gelukkig dat ons nie juis meer hoede dra nie. Anders moes die Arries-onnie vandag haar hoed opeet. Vir ‘n hele week lank werk sy daaraan om die kinders te oortuig dat dit beslis nie in Pretoria gaan sneeu nie, en toe, voor die einde van die skooldag, toe lê die sneeu wit op die skoolveld.

OK, nie toe lê die sneeu wit soos in Switzerland nie, maar so dik en so wit soos dit in geen jare in Pretoria gelê het nie.

Ek het dit gemis – amper soos die Spinks-Coetzee geveg wat destyds verby was toe ek na ‘n piepie teen 03:15 voor die televisie uitkom. Net hierdie keer het ek nie gaan piepie nie, ek is vroeg by die skool weg om na Klaradyn se inset by die kunswedstryd te kan gaan luister.

Maar terug by die skool, na Sussie se vyfde A++ (ek MOES dit net IEWERS inwerk, en moet byvoeg dat daar nog ‘n A+ ook is) toe sneeu dit weer, en as dit nie was dat ek nie daarin glo om ‘n skeppergod met sulke beuselagtighede te pla nie, het ek wraggies gebid dat Klaradyn tog ook die sneeu moet sien.

Sy lê toe in Mamma se kar en slaap, na die kunswedstryd. Ma sit by haar in die motorhuis en wil haar nie wakker maak nie.

Maar die volgende kry ek ‘n oproep en dis net lenteklanke en –tone en –hoogtes in my ore:  “PAPPA DIT SNEEU!”

Maar toe ek 7 minute later by hulle aansluit, is daar natuurlik niks van oor nie – ek het die heeltyd trouens gery en kyk hoe die wolke voor my uittrek, hoe die klare blou hemel agter my oopval.

Ons gaan slaap die aand vroeg, ek, desnieteenstaande alles, steeds heimlik in die hoop dat ons die volgende oggend wakker gaan word met alles wit om ons, dreaming dan maar van ‘n white spring, maar helaas.

Ek sal die lawwe gediggie wat ek Klaradyn wil leer, maar moet bêre vir ‘n ander keer, dit straks nog maar saam met my graf toe neem.